คลังความรู้
กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
Department of Thai Traditional and Alternative Medicine
คลังความรู้
เกร็ดความรู้
ถาม-ตอบ ข้อมูลสมุนไพร
เกี่ยวกับเรา
คลังความรู้
ข้อมูลงานวิจัย
ชื่อเรื่อง
ฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรียของตำรับยำอาโปธาตุตำรับที่ 21 ในตำรับโอสถพระนารายณ์เพื่อใช้รักษาโรคติดเชื้อ
ชื่อเรื่อง (ภาษาอังกฤษ)
Antibacterial activity of the 21st formula of the A-Po-That remedy in the Osod--Phranarai scripture for gastrointestinal infection treatment
ชื่อเรื่อง (ภาษาจีน)
สถานะของงานวิจัย
เสร็จสิ้นการดำเนินการ
ข้อมูลทั่วไป
ชื่อ - นามสกุล
e-mail
เจ้าของ/ผู้พิมพ์
กองทุนภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
เจ้าของลิขสิทธิ์
กองทุนภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
ชนิดของเอกสาร
บทคัดย่อ
วิจัย
การแพทย์แผนไทย
ประเภทของงานวิจัย
วิทยาศาสตร์
2
5
คำสำคัญของงานวิจัย
บทคัดย่อ/สาระสำคัญ
โรคติดเชื้อทางเดินอาหารหรือโรคอุจจาระร่วงเกิดจากสาเหตุหลักคือเชื้อจุลินทรีย์ เช่น เชื้อแบคทีเรีย หรือเชื้อไวรัส การรักษาโรคอุจจาร่วงในทางการแพทย์แผนปัจจุบัน ผู้ป่วยจะได้รับเกลือแร่เพื่อรับประทานสำหรับช่วยลดอาการสูญเสียน้้ำ หรือในบางรายที่มีอาการรุนแรงผู้ป่วยจะได้รับยาปฏิชีวนะ การได้รับยาปฏิชีวนะนี้หากใช้ไม่ถูกวิธีจะส่งผลให้เกิดเชื้อดื้อยาในเวลาต่อมา ในปัจจุบันนักวิจัยจึงมีการศึกษาค้นคว้าหาสารชนิดใหม่ที่ออกฤทธิ์ฆ่าเชื้อเพื่อใช้ทดแทนยาปฏิชีวนะ โดยเฉพาะการใช้ยาจากสมุนไพรหรือการใช้องค์ความรู้ของแพทย์ทางเลือกเพื่อช่วยในการรักษา ตำรับยาอาโปธาตุตำรับที่ 21 เป็นตำรับยาในตำราโอสถพระนารายณ์ที่ช่วยรักษาอาการตกมูก ตกหนัก โดยตารับยาดังกล่าวประกอบด้วยสมุนไพร 2 ชนิด คือ แก่นฝาง และเปลือกมะขามป้อม นำมาต้มน้ำให้ผู้ป่วยรับประทาน แต่อย่างไรก็ตามตำรับยาดังกล่าวยังไม่เคยมีรายงานทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับสรรพคุณของตารับมาก่อน ดังนั้นวัตถุประสงค์ของงานวิจัยในครั้งนี้ คือ เพื่อศึกษาฤทธิ์ยับยั้งเชื้อจุลินทรีย์ที่ก่อให้เกิดโรคท้องเสีย องค์ประกอบทางเคมี การศึกษาความคงตัวและการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากสารสกัดตารับยาอาโปธาตุเพื่อใช้รักษาโรคติดเชื้อทางเดินอาหาร สมุนไพรในตำรับ ได้แก่ เปลือกมะขามป้อมและแก่นฝางจะถูกนำมาตากแห้ง บดผงและชั่งน้าหนักตามที่ระบุในตำราโอสถพระนารายณ์คืออัตราส่วน 1:1 และนำมาสกัดด้วยการต้มน้า นอกจากนั้นตำรับยาดังกล่าวจะถูกนามาสกัดด้วยการแช่ในเอทานอล 95% เพื่อทดสอบฤทธิ์ยับยั้งจุลินทรีย์ของสารที่มีขั้วต่ำถึงขั้วปานกลางที่เป็นองค์ประกอบหลักของสารสกัดชั้นเอทานอล เชื้อจุลินทรีย์ที่ใช้ในการทดสอบเป็นเชื้อที่ก่อให้เกิดโรคอุจจาระร่วงจานวน 8 ชนิดคือ Staphylococcus aureus, methicillin resistance S. aureus, Escherichia coli, Bacillus subtilis, Salmonella Typhi, Salmonella Typhimurium, Pseudomonas aeruginosa และ Candida albicans ผลที่ได้พบว่าสารสกัดชั้นน้าของตารับยาอาโปธาตุมีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อดีกว่าสารสกัดชั้นเอทานอล โดยสารสกัดชั้นน้าสามารถยับยั้งเชื้อทั้ง 8 ชนิดได้โดยมีค่า MIC อยู่ระหว่าง 0.313-1.25 mg/mL กลไกการฆ่าเชื้อของสารสกัดชั้นน้ำของตำรับอาโปธาตุมีการออกฤทธิ์เป็นแบบ bactericidal สารสกัดดังกล่าวประกอบด้วย สารสาคัญที่เป็นองค์ประกอบหลักคือ brazilin โดยมีปริมาณเท่ากับ 5.19% w/w นอกเหนือจากนั้นยังพบสาร gallic acid เป็นองค์ประกอบโดยมีปริมาณเท่ากับ 0.73% w/w ในส่วนของการศึกษาความคงตัวของสารสกัดพบว่าสารสกัดดังกล่าวมีความคงตัวเมื่อทดสอบภายใต้สภาวะเร่งที่อุณหภูมิ 40±2°C ความชื้นสัมพัทธ์ 75 ± 5% เป็นระยะเวลาทั้งสิ้น 6 เดือนพบว่าสารสกัดชั้นน้ำของตำรับอาโปธาตุมีความคงตัวโดยมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อและสารสาคัญคงที่ไม่เปลี่ยนแปลง สารสกัดชั้นน้ำของตำรับอาโปธาตุถูกนามาทดสอบก่อนการตั้งตารับโดยทำการทดสอบความตัวที่สภาวะกรด ด่าง ออกซิเดชัน และอุณหภูมิสูง ผลที่ได้พบว่าสารสกัดดังกล่าวไม่คงตัวที่สภาวะกรดและด่าง ดังนั้นในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ควรหลีกเลี่ยงไม่ให้สารสกัดสัมผัสกับสารที่เป็นกรดหรือด่างสูงเพื่อป้องกันการสลายตัวของสารสาคัญที่มีในสารสกัด ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์สารสกัดชั้นน้าของตำรับอาโปธาตุถูกพัฒนาให้อยู่ในรูปของยาเม็ดเพื่อสะดวกในการกำหนดขนาดและการรับประทาน ยาเม็ดดังกล่าวจะถูกพัฒนาเป็นยาเม็ดที่มีน้าหนัก 500 mg ต่อเม็ด และมีสารสกัดบรรจุอยู่ในปริมาณ 125 mg ต่อยา 1 เม็ด จากการศึกษาความคงตัวของยาเม็ดพบว่ายาเม็ดดังกล่าวมีความตัวของฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียแต่ปริมาณสารสาคัญในยาเม็ดพบว่ามีการเปลี่ยนแปลงไปซึ่งอาจเกิดจากการสลายตัวหรือการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างของ brazilin และ gallic acid ไปเป็นสารชนิดอื่นที่ยังคงออกฤทธิ์ฆ่าเชื้อจึงส่งผลให้ยายังมีฤทธิ์คงเดิม แต่อย่างไรก็ตามการศึกษาประสิทธิผลของยาและการศึกษาความเป็นพิษในสัตว์ทดลองควรดาเนินการเพื่อศึกษาผลข้างเคียงของยาเม็ดจากสารสกัดตำรับอาโปธาตุต่อไปในอนาคต
วันเดือนปีที่พิมพ์
ที่อยู่ผู้พิมพ์
Call number/ISBN
ภาษาที่ใช้
เอกสาร
เอกสาร
ฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรียของตำรับยาอาโปธาตุตำรับที่ 21 ในตำรับยาโอสถพระนารายณ์เพื่อใช้รักษาโรคติดเชื้อทางเดินอาหาร.pdf
สมุนไพรที่พบในงานวิจัย
ชื่อสมุนไพรที่ค้นพบในงานวิจัย
ตำรับ/ยาเดี่ยวที่พบในงานวิจัย
ชื่อตำรับยาที่ค้นพบในงานวิจัย
จำนวนคนเข้าใช้งาน
คน